نحوه و میزان استفاده از کات کبود در استخر : مس (CuSO4) یا کات کبود یک ترکیب معدنی است که در کشاورزی برای از بین بردن حشرات، حلزون‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها و حفظ ریشه‌های گیاهان، استفاده می‌شود و یکی از بهترین جلبک‌کش‌های استخری است. به دلیل وجود مس، این ترکیب دارای رنگ آبی است . سولفات مس یا کات کبود یه شکل پودر و دانه ای می باشد که گاهی به آن بلو استون نیز می گویند. سولفات مس معمولاً توسط تامین کنندگان استخر به عنوان یک عامل ضدعفونی کننده فروخته می شود.
به طور کلی کات کبود در استخر ، برای شناگران بی خطر است، اما از آنجایی که سولفات مس تبخیر نمی شود، باید میزان و نحوه استفاده از کات کبود در استخر کنترل شود. غلظت‌های زیاد ناشی از استفاده مکرر می‌تواند باعث لکه شدن روکش استخر و تجهیزات استخر شود و احتمالاً پوست هر کسی که برای مدت طولانی در آب می‌ماند، شود. برای بررسی بیشتر نحوه و میزان استفاده از سولفات مس (کات کبود) در استخر تا انتها با شیرجه استور همراه باشید.
کات کبود چیست؟
کات کبود ایرانی ماده ای بلوری شکل و کریستالی است که به رنگ آبی و بسیار خطرناک می باشد. این ماده شیمایی با فرمول شیمیایی Cuso9 ساخته می شود. کات کبود در بازار با نام سولفات مس نیز شناخته می شود که از ترکیباتی همچون، اکسیژن، گوگرد و مس تهیه می شود و بیش ترین کاربرد را در صنعت دارد.
سولفات مس یا همان کات کبود ماده ای است که گاهی در استخر ها به عنوان ماده ضد جلبک استفاده می‌شود. البته که طبق تحقیقات صورت گرفته توسط دانشمندان، کات کبود در واقع تنها برای رشد کنترل جمعیت جلبک ها در استخر استفاده می‌شود. بنابراین، از اضافه کردن مداوم کات کبود به آب استخر مانند سایر مواد شیمیایی که برای تعادل شیمیایی آب استخر مورد استفاده قرار می‌گیرند، می بایست اجتناب نمود. با اندازه گیری میزان قلیائیت کل آب استخر، می توانید از کات کبود برای کنترل و از بین بردن جلبک استخر استفاده کنید.
کاربرد کات کبود در استخر
سولفات مس یا کات کبود به رنگ آبی و بدون بو که کاربردهای مختلفی در زمینه های کشاورزی، صنعتی، شیمی و طبی دارد. سولفات مس، در تولید رنگ های آبی و سبز، در رنگرزی پارچه های نخی و ابریشمی، معادن، آبکاری، ساخت مرکب برای ورق های حلبی، رنگ مو، تولید سموم قارچ کش و باکتری کش، حفاظت چوب و تراورس، رنگرزی چرم، باطری سازی، گراور سازی، مکمل غذای دام وطیور، تولید شعله سبز در مواد آتش بازی مورد استفاده است. گاهی هم در استخرها به عنوان ماده ضدجلبک مورد استفاده قرار می گیرد.
البته توصیه علمی انجام شده در این مورد، این است که از کات کبود تنها به منظور کنترل رشد جلبک در استخر استفاده شود. بنابراین، از اضافه کردن مداوم کات کبود به آب استخر مانند سایر مواد شیمیایی که برای تعادل شیمیایی آب استخر مورد استفاده قرار می گیرند، می بایست اجتناب نمود. با اندازه گیری میزان قلیائیت کل آب استخر، می توانید از کات کبود برای کنترل و از بین بردن جلبک استخر استفاده کنید.
کات کبود در استخر شنا نیز برای برگشت رنگ آب از سبز به آبی کاربرد دارد و آب استخر برای آبیاری درختان بعلت وجود مس بسیار مناسب می گردد. استفاده از سولفات مس یا کات کبود در آب استخر پرورش ماهیان کاربرد نیز دارد. برای اضافه کردن کات کبود به آب استخر، به تجهیزات زیر نیاز دارید:
- تست کیت اندازه گیری کیفیت آب استخر
- عینک محافظ چشم
- بطری پلاستیکی با قابلیت اسپری کردن
- دستکش
چرا از سولفات مس استفاده می کنیم ؟
سولفات مس برای استخرهای شنا، CuSO4، به عنوان یک جلبک کش در استخرهای شنا در فصل تابستان استفاده می شود. جلبک کش یک ماده شیمیایی است که برای از بین بردن جلبک ها (گیاهان میکروسکوپی کلروفیل تک سلولی یا چند سلولی) استفاده می شود. آنها با تقسیم یا هاگ سازی تکثیر می شوند و رشد میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها و قارچ ها را تشویق می کنند. تقریباً همه استخرها نیاز به استفاده از جلبک کش دارند و سولفات مس یکی از پرمصرف ترین هاست.
عوارض سولفات مس در استخر برای بدن انسان
استفاده بیش از حد کات کبود عوارضی هم دارد که می توان به اختلال تنفسی، سوزش و تاری چشم، حساسیت پوستی ، سردرد و… اشاره کرد. در صورت مصرف کات کبود توصیه می شود حتما نکات ایمنی را رعایت کنید و استفاده از ماسک صورت، عینک ایمنی، دستکش پلاستیکی، لباس مخصوص و … برای کاربر الزامی می باشد. برخی افراد به هنگام استفاده کات کبود این سوال را مطرح می کنند که آیا کات کبود عوارضی برای بدن انسان دارد یا خیر؟
در پاسخ این سوال باید بگوییم که بله کات کبود برای بدن انسان و هم حیوانات بسیار خطرناک است. اگر از این ماده مضر بیش از اندازه در استخر مصرف کنید ممکن عوارضی شدید به دنبال داشته باشد. در زیر به مهم ترین عوارض کات کبود در استخر اشاره کرده ایم.
- سوزش و قرمزی چشم
- حالت تهوع
- صدمه به بافت های مختلف بدن
- آسیب دیدن کلیه و کبد
- خوردن کات کبود به مقدار زیاد، منجر به شوک و مرگ در فرد می شود.
میزان کات کبود برای برقرار کردن تعادل شیمیایی در آب استخر باید با توجه به ppm قلیائیت آب صورت بگیرد، و اگر از نمک شیمایی به مقدار بسیار زیادی استفاده شود، لکه هایی در استخر ایجاد می شود که عوارض سولفات مس می باشد. این لکه ها به رنگ سیاه یا سبز روی دیواره ها و کف استخر ایجاد می شود و به موقع تمیز نکردن این لکه ها باعث ماندگاری طولانی مدت آن بر روی سطوح و کف استخر خواهد شد و علاوه بر آن ظاهر استخر هم دچار آسیب دیدگی می شود.
یکی دیگر از عوارض کات کبود در استخر می توان به مسمومیت ماهی ها و از بین رفتن آن ها اشاره کرد. اگر از این ماده پرکاربرد به اندازه و به نحوه صحیح مصرف شود نه تنها باعث پاکسازی تمام انگل ها و مواد اضافی از سطح استخر می شود بلکه از آن برای استخر های شنا نیز استفاده می کنند و این کار موجب تمیز شدن تمام آلودگی های عفونی و پوستی شده و همچنین سلامتی انسان را تامین می کند.
میزان استفاده از کات کبود در استخر
ابتدا با تست کیت مخصوص اندازه گیری کیفیت آب استخر، میزان “قلیائیت کل” آب استخر خود را اندازه گیری کنید. برای حصول اطمینان از اندازه گیری دقیق، دستورالعمل شرکت سازنده تست کیت را بدرستی مطالعه و بر اساس آن عمل کنید. برای دانستن میزان لازم کات کبود برای اضافه کردن به استخر، حتماً لازمست تا میزان قلیائیت کل آب استخر خود را اندازه گرفته باشید. پس از اندازه گیری میزان قلیائیت کل، می توانید با استفاده از جدول زیر، میزان مورد نیاز کات کبود را تعیین نمائید:
همانطور که در جدول فوق نیز بیان شده است، برای آب با قلیائیت کل زیر 20 و یا بالای 200 ppm، از کات کبود استفاده نکنید. البته علاوه بر این جدول، دستورالعمل سازنده کات کبود مورد استفاده در استخر نیز می بایست حتماً مطالعه و رعایت شود.
به غیر از جدول فوق، به عنوان یک روش سرانگشتی می توانید به ازای هر متر مکعب استخر بین 1 تا 2 گرم سوالفات مس در نظر بگیرید. (به عنوان راهنما می توان گفت هر قاشق غذاخوری حاوی حدود 20 تا 25 گرم سولفات مس خواهد بود.)
نحوه استفاده از کات کبود در استخر
از دستکش و عینک محافظ استفاده کنید. کات کبود را در مقدار کافی آب بریزید تا کریستال های آبی این ماده در آب حل شوند. تا زمانی اضافه کردن آب را ادامه دهد تا مطمئن شوید که نمامی کریستال های کات کبود، در آب حل شده اند.
پس از انجام این کار، محلول کات کبود را در نقاط مختلف استخر ریخته و یا در داخل یک بطری پلاستیکی که دارای پمپ اسپری باشد (مانند وسیله هایی که برای ریختن سم و مواد شیمیایی مایع در باغ ها مورد استفاده قرار می گیرد)، بریزید. سپس با این وسیله، محلول کات کبود را تا جایی که امکان دارد روی تمام سطح آب استخر بصورت یکنواخت اسپری کنید.
نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که از کات کبود برای کنترل و از بین بردن جلبک ها نمی باییست بیش از حد و مقدار مشخص شده استفاده نمود و در نظر داشت که از بین رفتن جلبک ها و تمیز شدن آب استخر، به چندین روز زمان نیاز دارد. استفاده بیش از مقدار تعیین شده از کات کبود، باعث ایجاد لکه های سبز و یا سیاه بر روی سطوح دیواره و کف استخر خواهد شد که در صورت تمیز نشدن، ممکن است بصورت دائمی روی این سطوح باقی بمانند.
