بدون شک بسیاری از ما وقتی اسم ازن می‌آید به لایه ازن و محافظت آن از زمین فکر می‌کنیم. ممکن است بعضی از ما ندانیم که ازن دقیقا چیست و چه کارهایی انجام می‌دهد. می‌دانیم که ازن نقش مهمی در حفظ ما از اشعه‌های مضر خورشید دارد، اما آیا می‌دانید که این ماده می‌تواند در برابر عوامل بیماری‌زا نیز از استخر محافظت کند؟ ازن یکی از موادی است که می‌تواند در ضدعفونی کردن استخر نقش مفیدی ایفا کند. در این مطلب قرار است بدانیم که ازن استخر چیست و چگونه عمل می‌کند. اگر می‌خواهید درک بهتری از نحوه عملکرد ازن داشته باشید، با شیرجه استور همراه شوید.
ازن چیست؟
نحوه ی عملکرد به این صورت است که اکسیژن هوا رو می‌گیرد و توسط لامپ فرابنفش موجود در دستگاه مولکول اکسیژن را به ازن ناپایدار تبدیل می‌کنند و بعد از ترکیب با مولکول اکسیژن ازن را تشکیل میدهند و در نهایت به آب تزریق می شوند.
ازن از طریق واکنش اکسیداسیون بر روی موادی که قابلیت اکسید دارند تاثیر می گذارد و باعث افزایش توانایی جذب این مواد در فرایند تصفیه و شفاف سازی آب استخر می شوند.
عملکرد دستگاه ازن زن ژنراتور مانند یک جاروبرقی عمل می کند: از هوا می گیرد و با لامپ UV در دستگاه، مولکول دستگاه را به یک اتم پایه (O1) تبدیل می کند که با یک مولکول معمولی ترکیب می شود و آن را تشکیل می دهد. Venturi manifold به آب تزریق می شود. ازن با واکنش اکسیداسیون (ترکیب با خواص) بر تمام مواد اسیدی (مانند جلبک ها، باکتری ها، بدن، عرق و آدرا و غیره) تأثیر می گذارد. این ترکیبات شناسایی شده، وقتی با هم ترکیب شوند، می توانند جذب این مواد را از آب افزایش دهند. هنگامی که ازن اتم ناپایدار را از دست می دهد، دوباره برای اکسیژن قابل قبول می شود.
ازن چگونه به آب تزریق می‌شود؟
وقتی که ازن با هرکدام از دستگاه‌هایی که معرفی کردیم تولید شد، باید در آب حل شود. رایج‌ترین روش برای ورود ازن به آب مدل تزریق ونتوری است. برای این کار، دستگاه تزریق یک خلاء ایجاد می‌کند تا گاز ازن را در حین گردش آب در سیستم به داخل آب استخر بکشد.
ازن زن بهتر است یا کلرزن؟
اگر با تجهیزات استخر آشنایی داشته باشید، حتما می‌دانید که کلر نیز یکی از مهم‌ترین موادی است که برای ضدعفونی‌کردن آب استخر از آن استفاده می‌شود. حالا که دانستید ازن استخر چیست ممکن است بپرسید که کدام ماده برای استخر مفیدتر و ضروری‌تر است؟ باید بگوییم که مقایسه دستگاه کلرزن و ازن زن اساسا کار درست و دقیقی نیست زیرا کاربردها و عملکردهای این دو متفاوت و در واقع مکمل یکدیگر است. همکاری این دو ماده برای استخر شما نتیجه شگفت‌انگیزی را به دنبال می‌آورد.
برای مثال، اگر در استخرهای سرپوشیده می‌خواهید از کلر استفاده کنید، با کمک یک دستگاه تزریق ازن هم می‌توانید تعادل مناسبی را در ترکیب مواد شیمیایی استخر ایجاد کنید.ازن در آب استخر کلرامین‌های معدنی و آلی را اکسید می‌کند که در نتیجه به میزان کلر کمتری نیاز خواهید داشت. این مزیت باعث می‌شود که میزان کلر در هوای استخر کاهش پیدا کند و پوست و چشم شناگران کمتر تحریک شود. در نتیجه هوای استخر نیز بهبود پیدا می‌کند. از طرف دیگر ازن با برم موجود در استخرها در نقش یک ضدعفونی‌کننده قوی و اکسیدکننده فوق‌العاده به‌خوبی کار می‌کند.
آیا می‌توان ازن استخر را جایگزین کلر کرد؟
بسیاری از صاحبان استخرها برای حذف مشکلات مربوط به کلر و ارائه خدمات بهتر به مشتریان از ازن زن استخر به عنوان راه کاری نو برای حل معضلات تمیزی استخرها استفاده می‌کنند. اما تمامی منابع معتبر از جمله آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) صراحتا تاکید نموده است که گرچه ازن برای تصفیه آب آشامیدنی از بهترین گزینه‌ها می‌باشد، اما از آنجایی که محیط استخر باز و آب آن در تبادل با محیط می‌باشد، ازن استخری به تنهایی برای ضدعفونی کردن آب استخرهای شنا کافی نبوده و در کنار آن استفاده از ماده ضدعفونی کننده مکمل ضروری می‌باشد.
چرا ازن اب به تنهایی برای ضدعفونی کافی نیست؟
مهم‌ترین سوالی که مطرح می‌شود، این است که اگر ازن استخری اکسید کننده‌ای قوی‌تر از کلر است و ترکیبات مضر جانبی نیز تولید نمی‌کند، پس چرا به تنهایی کاربرد ندارد؟ پاسخ این سوال در ادامه شرح داده شده است؟
- ازن محلول در آب با سرعت بالایی تجزیه می‌شود، از این رو برای گندزدایی آلودگی‌های ثانویه کارایی ندارد.
- ازن موجود در آب به شش‌ها و مخاط آسیب می‌رساند و موجب تحریک پوست و ایجاد خارش می‌گردد.
- بوی ازن اب حتی در غلظت‌های پایین نظیر 0.05 ppm نیز بسیار نامطبوع و خورنده می‌باشد.
با توجه به دلایل فوق، استفاده از اوزن استخری به تنهایی درون آب استخر شنا مجاز نمی‌باشد و تزریق کلر برای جلوگیری از آلودگی‌های ثانویه ضروری می‌باشد. بنابراین ازن استخری باید به گونه‌ای به آب تزریق شود که همه آن از بین برود و اندکی کلر به عنوان مکمل برای از بین بردن آلاینده‌های ثانویه به آب تزریق شود.
نکات مهم در انتخاب دستگاه ازن زن استخر چیست؟
مهم‌ترین مواردی که در انتخاب دستگاه ازن زنی باید مورد توجه قرار گیرند عبارتند از :
- روش تولید ازن
- غلظت اوزن تولید شده
- ظرفیت تولید اوزن دستگاه
- سیستم اختلاط گاز اوزن با آب استخر
- سیستم حذف ازن استخری اضافی
- برق مصرفی
- جنس دستگاه
مزایا و معایب استفاده از ازن استخر چیست؟
روش‌های نگهداری استخر بسیار متنوع هستند و استفاده از ازن نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است. بنابراین توصیه می‌کنیم این مزایا و معایب را بدانید تا بتوانید تصمیم‌گیری صحیحی برای استفاده یا عدم استفاده از این روش‌ها داشته باشید.
مزایای ازن در استخر:
- وجود دستگاه‌های مختلف برای تولید ازن
- عملکرد موثر و قوی برای از بین بردن باکتری‌ها، انگل‌ها و ویروس‌ها
- قابل استفاده برای استخرهای فایبرگلاس، بتنی و وینیل
معایب ازن در استخر:
- قیمت بالای دستگاه‌های مولد ازن در استخر
- امکان وجود خطر برای انسان
- نیاز به مواد شیمیایی مکمل مانند کلر برای ضدعفونی‌کردن استخر
محاسبه ازن استخر و مقدار مجاز ازن در آب
محاسبه میزان ازن استخر و مقدار مجاز ازن در آب را با ذکر یک مثال مشخص می‌نماییم که تحت تاثیر عوامل مختلفی تعیین می‌شود:
میزان آب موجود در استخر
فرض کنید حجم یک استخر برابر 1 مترمکعب یا یک میلیون گرم آب است. بنابراین یک گرم ازن محلول در یک متر مکعب آب، غلظتی معادل یک PPM خواهد داشت. در نتیجه 100 گرم ازن محلول در 100 مترمکعب آب، غلظتی برابر 1 PPM خواهد داشت.
حال برای استخری که هیچ ماده شیمیایی در آن بکار نرفته، توصیه می‌شود میزان ازن باقی مانده بین 0.03 تا 0.05 PPM باشد. فرض کنید در این مثال مقدار 0.04 PPM اوزن در آب وجود دارد. در صورتی که در این حجم آب (1 مترمکعب) باید مقدار مجاز ازن در آب برابر 4 گرم یعنی 4 گرم = 0.04 * 100 گرم باشد.
دمای آب استخر
در استخری با دمای تقریبی 25 درجه سانتی‌گراد، هر 15 دقیقه، نصف حجم ازن استخری از بین می‌رود. در نتیجه برای نگهداری حجم اوزن در میزان مشخص شده، باید هر 4 ساعت یکبار عمل ازن زنی انجام شود. دراین مورد باید 16 گرم بر ساعت اوزن در آب حل شود تا به مقدار مطلوب مورد نظر برسیم.
توجه به ازن تولید شده توسط دستگاه ازن زن استخر
توجه به این نکته ضروری است که اوزن تولید شده توسط دستگاه اوزن زن با میزان ازنی که در آب حل می‌شود، متفاوت است. ازن محلول در آب نسبت به اوزن تولید شده توسط دستگاه کمتر می‌باشد.
برای نمونه دستگاهی که ازن استخری با غلظت وزنی 1 درصد تولید می‌کند، حداکثر 6 تا 10 درصد می‌تواند در آب حل شود. اگر بخواهید 60 تا 70 درصد ازن استخری در آب حل شود باید دستگاهی خریداری شود که اوزنی با غلظت وزنی 6 درصد یا بالاتر تولید کند.
غلظت ازن تولیدی به چه صورت باید باشد؟
اگر غلظت ازن از مقدار مشخصی پایین‌تر باشد نه تنها کیفیت آب را بالا نمی‌برد. بلکه به علت خوگرفتن ازون و میکروارگانیسم‌ها می‌تواند حتی موجب رشد باکتری میز در استخر گردد.
